دنیای سیاست بار دیگر شاهد ترکیب تکنولوژی و حکمرانی شد. این بار آلبانی با اقدامی جالب توجه، یک وزیر کابینه را نه از میان سیاستمداران، بلکه از میان ساخته‌های هوش مصنوعی معرفی کرده است. نخست‌وزیر آلبانی، ادی راما، به تازگی «دیلا» (Diella) را به‌عنوان وزیر جدید معرفی کرد؛ شخصیتی مجازی که نه یک انسان بلکه محصول هوش مصنوعی است. نام «دیلا» در زبان آلبانیایی به معنای خورشید است. راما اعلام کرد که وظیفه اصلی او نظارت بر مناقصات و خریدهای عمومی خواهد بود تا اطمینان حاصل شود تمام فرآیندها شفاف، سریع و بدون فساد انجام می‌شوند. او تأکید کرد که این تصمیم تنها جنبه نمادین ندارد بلکه هدف اصلی آن مبارزه با فساد اداری است؛ مسئله‌ای که سال‌هاست یکی از چالش‌های اصلی آلبانی محسوب می‌شود.

البته این انتصاب از نظر قانونی رسمیت ندارد. چرا که طبق قانون اساسی آلبانی، وزرا باید شهروندانی سالم و بالای ۱۸ سال باشند. به همین دلیل، انتصاب «دیلا» بیشتر جنبه نمادین و نمایشی دارد. اما در عین حال نخست‌وزیر بر این باور است که همین اقدام می‌تواند فشار مضاعفی بر سایر وزرا و نهادهای دولتی وارد کند تا به سمت روش‌های مدرن و دیجیتالی حرکت کنند. دیلا پیش از این نیز در قالب یک دستیار مجازی در آلبانی فعالیت داشت. او در پلتفرم e-Albania به شهروندان کمک می‌کرد تا برای دریافت اسناد رسمی خود اقدام کنند. طبق اعلام راما، این دستیار هوش مصنوعی تاکنون به بیش از یک میلیون درخواست کمک کرده است. حالا او به سطح بالاتری ارتقا یافته و وظیفه سنگینی در بخش خریدهای دولتی بر عهده دارد.

واکنش‌ها به این تصمیم متفاوت بوده است. حزب دموکراتیک مخالف دولت این اقدام را «مضحک» و «غیرقانونی» خوانده و آن را بیشتر یک شو تبلیغاتی می‌داند. اما برخی کارشناسان، به‌ویژه در حوزه مالی و مبارزه با فساد، نگاه مثبت‌تری دارند. آنان معتقدند اگر این پروژه به‌درستی اجرا شود می‌تواند باعث افزایش شفافیت، سرعت و اعتماد عمومی شود. به گفته آنده هوکسای، کارشناس دانشگاه کینگز کالج لندن در زمینه فساد و حاکمیت قانون، استفاده از هوش مصنوعی در این حوزه می‌تواند به‌طور جدی فساد در مناقصات را کاهش دهد. چرا که این فناوری امکان بررسی دقیق شرایط و معیارهای شرکت‌کنندگان را فراهم می‌کند. او همچنین تأکید کرد که آلبانی به دلیل مذاکرات عضویت در اتحادیه اروپا انگیزه قوی برای مبارزه با فساد دارد، چرا که پیش‌شرط اصلی اتحادیه اروپا برای پذیرش آلبانی، شفاف‌سازی و مبارزه با فساد است.

نخست‌وزیر آلبانی نیز پذیرفته است که این اقدام جنبه نمایشی دارد، اما در عین حال بر نیت جدی خود تأکید کرده است. او معتقد است حضور یک وزیر هوش مصنوعی می‌تواند به وزرای واقعی یادآوری کند که باید سریع‌تر و متفاوت‌تر عمل کنند. این اقدام آلبانی نشان می‌دهد که هوش مصنوعی تنها یک ابزار تکنولوژیک نیست بلکه می‌تواند وارد حوزه‌های سیاسی و اجتماعی نیز شود. حتی اگر این انتصاب فعلاً جنبه رسمی نداشته باشد، پیام مهمی دارد: دولت‌ها باید به سمت شفافیت دیجیتال حرکت کنند. شاید روزی برسد که استفاده از وزیران یا مدیران مبتنی بر هوش مصنوعی، دیگر یک اتفاق عجیب نباشد بلکه به بخشی از ساختار دولت‌ها در سراسر جهان تبدیل شود.

منبع خبر: bbc