شاهین آقامعلی
نیویورک – در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ایالات متحده با رهبران جهان بر سر حاکمیت و نظارت جهانی بر هوش مصنوعی (AI) وارد تقابل شد. در حالی که بسیاری از کشورها و مقامات بین‌المللی خواستار همکاری جهانی و ایجاد چارچوب‌های مشترک برای مدیریت این فناوری بودند، آمریکا ایده‌ی «حاکمیت مرکزی و جهانی بر هوش مصنوعی» را رد کرد. نماینده آمریکا در شورای امنیت، مایکل کراتسیوس، مدیر دفتر سیاست‌گذاری علم و فناوری کاخ سفید، اعلام کرد: «ما به‌طور کامل همه تلاش‌ها برای تحمیل نظارت متمرکز و حاکمیت جهانی بر هوش مصنوعی را رد می‌کنیم. آینده‌ی موفق AI در استقلال و حاکمیت ملی کشورها نهفته است، نه در مدیریت بوروکراتیک.»
با این حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سخنرانی خود به اهمیت نقش هوش مصنوعی در امنیت جهانی اشاره کرد و وعده داد که واشنگتن در حال توسعه یک سیستم تأیید مبتنی بر AI برای اجرای کنوانسیون سلاح‌های بیولوژیک است. او گفت: «هوش مصنوعی می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای بشر باشد، هرچند که خطرات بزرگی هم دارد.» در مقابل این موضع آمریکا، سازمان ملل متحد با راه‌اندازی ابتکار تازه‌ای تحت عنوان گفت‌وگوی جهانی درباره حاکمیت هوش مصنوعی (Global Dialogue on AI Governance) تلاش دارد بستری برای همکاری بین‌المللی ایجاد کند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، تأکید کرد: «این گفت‌وگو سنگ‌بنای یک اکوسیستم جهانی برای مدیریت سریع‌ترین فناوری تاریخ بشر خواهد بود.»
همچنین دارون عجم‌اوغلو، اقتصاددان و برنده جایزه نوبل، در سخنرانی خود هوش مصنوعی را «بزرگ‌ترین تهدیدی که بشریت تاکنون با آن روبه‌رو بوده» توصیف کرد. از سوی دیگر، امانديپ سینگ گیل، نماینده ویژه سازمان ملل در حوزه فناوری‌های نو، دیدگاه آمریکا را «برداشت نادرست» دانست و گفت: «سازمان ملل قصد دخالت مستقیم در مقررات داخلی کشورها را ندارد، بلکه می‌خواهد بستری برای همکاری و هماهنگی جهانی فراهم کند.»
مواضع کشورهای دیگر در تضاد با آمریکا قرار گرفت. چین از نقش محوری سازمان ملل در تنظیم مقررات AI حمایت کرد و معاون وزیر خارجه چین گفت: «باید محیطی باز، عادلانه و فراگیر برای توسعه فناوری ایجاد کنیم و با یکجانبه‌گرایی مقابله کنیم.» همچنین پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، خواستار همکاری جهانی و رهبری سازمان ملل در ایجاد چارچوب مشترک شد و تأکید کرد: «اکنون زمان آن رسیده که چندجانبه‌گرایی را برای مقابله با چالش‌های هوش مصنوعی تقویت کنیم.»
کارشناسان نیز نسبت به این شکاف هشدار دادند. رنن آراخو، مدیر مؤسسه سیاست‌گذاری هوش مصنوعی در واشنگتن، گفت: «هیچ‌کس خواهان ساختار بوروکراتیک سنگین نیست، اما با پیشرفت سریع AI، چالش‌ها ماهیت فراملی پیدا خواهند کرد.» این نخستین اقدام سازمان ملل در زمینه AI نیست. سال گذشته، پیمان دیجیتال جهانی (Global Digital Compact) تصویب شد که پایه‌گذار گفت‌وگوی کنونی و ایجاد یک هیئت علمی مستقل برای بررسی ریسک‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی شد. گوترش اعلام کرد نامزدی برای عضویت در این هیئت آغاز شده و اولین نشست رسمی گفت‌وگوی جهانی AI تابستان ۲۰۲۶ در ژنو همزمان با اجلاس «AI for Good» برگزار می‌شود. این تحولات نشان می‌دهد که آینده حاکمیت هوش مصنوعی به صحنه‌ی تقابل میان دیدگاه ملی‌گرایانه آمریکا و رویکرد چندجانبه‌گرایانه سازمان ملل و دیگر کشورها بدل شده است.
منبع خبر: nbcnews
پاسخ :