این روزها که هوش مصنوعی و طراحی مدل‌ها و سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی انقلابی در عرصه تکنولوژی و زندگی بشریت ایجاد کرده، نام هوش مصنوعی مولد خیلی به گوش می‌خورد. در 1 الی 2 سال گذشته علم هوش مصنوعی موفق شد با سرعتی خیره کننده جایگاه خود را در زندگی بشر تسبیت کند تا جایی که امروزه افراد زیادی در انجام کارهای روزمره خود از مدل های هوش مصنوعی استفاده میکنند. مدل های هوش مصنوعی انواع مختلفی دارند، ولی نام یکی از این انواع مدل های هوش مصنوعی، این روزها خیلی به گوش میخورد. هوش مصنوعی مولد. اگر شما هم جز افراد علاقه مند به حوزه هوش مصنوعی هستید و اخبار این حوزه را از نزدیک تعقیب میکنید و یا با مدل های محبوب هوش مصنوعی مثل ChatGPT، Bard، DALL-E و غیره کارکرده اید، احتمالا اسم مدل هوش مصنوعی مولد به گوشتان خورده است و شاید با شنیدن این عبارت سوالاتی برای شما پیش آمده باشد که هوش مصنوعی مولد واقعا چیست و چگونه کار میکند؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که مدل های محبوب و کاربردی مثل ChatGPT از شرکت هوش مصنوعی OpenAI و سایر مدل های مشابه که با گرفتن یک عبارت یا دستور به عنوان ورودی قادر هستند خروجی مشخصی را تولید کنند در دسته مدل های هوش مصنوعی مولد دسته بندی میشوند. در ادامه این مقاله قصد داریم بیشتر با این مفهوم آشنا شویم و نحوه کارکرد و ویژگی های آن را بررسی کنیم و در آخر با چند مورد از مدل های هوش مصنوعی مولد پیشرفته و محبوب آشنا شویم. در ادامه با آرتیجنسهمراه باشید.

مدل هوش مصنوعی مولد چیست؟

در تعریف ساده هوش مصنوعی مولد به دسته‌ای از مدل‌های هوش مصنوعی اطلاق می‌شود که با استفاده از یک سری تکنیک‌های هوش مصنوعی مثل شبکه‌های عصبی، یادگیری ماشین و یادگیری عمیقی و در برخی موارد پردازش زبان طبیعی قادر به تولید خروجی‌های مشخص هستند. این نوع مدل‌های هوش مصنوعی با دریافت ورودی در قالب دستور یا command از کاربر و تجزیه و تحلیل آن می‌توانند خروجی مرتبط با ورودی را تولید کند. مدل‌های هوش مصنوعی مولد متنی مثل ChatGPT و یا مدل های تولید تصویر مثل DALL-E همه و همه از این دست از مدل‌های هوش مصنوعی به حساب می‌آید. معمولاً آموزش این نوع مدل‌های هوش مصنوعی در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول ابتدا مدل را با داده‌های بزرگ آموزش می‌دهند تا به یک دید کلی از دنیای اطراف خود برسد سپس در مرحله دوم وظیفه خاصی به مدل داده می‌شود تا خروجی مشخصی تولید شود. این وظایف می‌تواند شامل تولید متن، ترجمه متن یا پاسخ به سؤالات باشد. 

هوش مصنوعی مولد چگونه کار می‌کند؟

همان طور که اشاره شد، هوش مصنوعی مولد با استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی مثل شبکه‌های عصبی و یادگیری عمیق اقدام به تولید داده‌ها و اطلاعات خروجی با توجه به داده دریافتی می‌کند. در این قسمت از مقاله برای درک بهتر روش کار هوش مصنوعی مولد، مراحل کاری این نوع از مدل‌های هوش مصنوعی را در زیر آورده و در مورد هر کدام توضیحاتی ارائه می‌دهیم:

پیش آموزش (Pre-training): 

اولین مرحله کاری در مدل‌های هوش مصنوعی مولد پیش آموزش است در این مرحله، مدل با استفاده از انبوهی از داده‌های مربوط به زبان طبیعی آموزش داده می‌شود. این داده‌ها می‌تواند شامل متونی از اینترنت، مثل کتب، مقالات، وبلاگ‌ها و منابع دیگر باشد. مدل هنگام آموزش برای درک زبان طبیعی، مفاهیم مختلف مثل گرامر مربوط به آن زبان و ارتباطات بین کلمات را یاد می‌گیرد.

انتقال یادگیری (Fine-tuning): 

پس از مرحله پیش آموزش باید حوزه کاری مدل مشخص شود و تعیین شود که مدل در چه زمینه‌ای قرار است کار کند. سپس متناسب با حوزه کاری مدل، مدل برای انجام وظایف خاصی مثل تولید متن، ترجمه و یا پاسخ به سؤالات تنظیم می‌شود.

تولید خروجی: 

بعد از آموزش، مدل هوش مصنوعی مولد قادر خواهد بود با توجه به ورودی که از کاربر گرفته خروجی مربوط به آن را تولید کند. متن‌هایی که توسط این نوع مدل هوش مصنوعی تولید می‌شود از نظر ساختار و لحن به شدت نزدیک به زبان طبیعی است تا ارتباط با کاربر راحت‌تر باشد.

نوسانات و تصحیح خروجی: 

هرچند که این مدل‌ها قادر به تولید خروجی‌های بسیار خوب هستند، اما باید در نظر داشت که یک مدل هوش مصنوعی هر چقدر هم که هوشمند باشد باز هم خروجی تولید شده همراه با مقداری ضریب خطا همراه خواهد بود. روش‌هایی وجود دارد که می‌تواند به بهبود و تصحیح خروجی‌های تولید شده توسط مدل‌های هوش مصنوعی مولد منجر شود. در این مرحله با استفاده از این روش‌ها به تصحیح خروجی پرداخته می‌شود.

مدل‌های هوش مصنوعی مولد معروف:

پس از آشنایی با مدل‌های هوش مصنوعی مولد و روش کار آنها، نوبت به آن رسیده تا در این قسمت از مقاله به معرفی معروف‌ترین و محبوب‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی مولد بپردازیم. در ادامه با تعدادی از مدل‌های هوش مصنوعی مولد آشنا خواهیم شد که می‌توانید از آنها برای تولید متن، مقاله، تصویر و غیره استفاده کنید. حتی می‌توانید با استفاده از این مدل‌های هوش مصنوعی جواب سؤالات خود را دریافت کنید و یا حتی برای انجام کارهای خود از آنها مشاوره بگیرید.

چت جی پی‌تی (ChatGPT):

ChatGPT یک مدل زبانی است که توسط شرکت هوش مصنوعی OpenAI طراحی و پیاده سازی شده است و بر پایه معماری GPT-3.5 استوار است. GPT مخفف "Generative Pre-trained Transformer" است که یک نوع مدل مبتنی بر تبدیل دهنده (Transformer) است. این مدل می‌تواند با کمک پردازش زبان طبیعی، زبان طبیعی را بفهمد و پاسخ‌هایی را بر همین مبنا تولید کند. 

بارد (Bard):

بارد را می‌توان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رقیب ChatGPT در نظر گرفت. این مدل هم یک مدل زبان طبیعی است که با کمک یادگیری ماشین، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی قادر است به سؤالات شما به زیان طبیعی پاسخ دهد. این ربات چت ساخته شرکت گوگل می‌باشد.

DALL-E:

: DALL-E یکی دیگر از محصولات هوش مصنوعی مولد متعلق به شرکت هوش مصنوعی OpenAI است. این مدل هم بر پایه معماری GPT (Generative Pre-trained Transformer) ساخته شده. برخلاف دیگر مدل‌های هوش مصنوعی مولد متنی از این مدل برای تولید تصاویر استفاده می‌شود. شما می‌توانید با تعریف خصوصیات مورد نظر خود در مورد تصویر به صورت متنی یک تصویر واقعی با موضوع ارائه شده دریافت کنید.

BERT:

: BERT که مخفف "Bidirectional Encoder Representations from Transformers" است یک مدل هوش مصنوعی است که توسط Google پیاده سازی و ارائه شده است. این مدل بر پایه معماری تبدیل دهنده یا (Transformer) ساخته شده و یک مدل هوش مصنوعی مولد زبانی و متنی است. از BERT می‌توان برای انجام وظایف خاص مانند تشخیص و پاسخ انواع سؤالات یا ترجمه متن به زبان‌های دیگر استفاده کرد.

نتیجه گیری:
به طور کلی و با توجه به مباحثی که در مقاله گذشت، می‌توان این‌طور نتیجه گیری کرد که هر مدل هوش مصنوعی که می‌تواند وظیفه خاصی انجام دهد و خروجی مشخصی تولید کند را می‌توان به عنوان مدل هوش مصنوعی مولد در نظر گرفت. بیشتر مدل‌های هوش مصنوعی که افراد در زندگی روزمره خود از آنها استفاده می‌کنند از دسته مدل‌های هوش مصنوعی مولد است پس می‌توان گفت که این دسته از مدل‌های هوش مصنوعی تأثیر بسزایی در زندگی افراد دارند و این اهمیت مدل‌های هوش مصنوعی مولد را می‌رساند. ما امروزه شاهد بروز مدل‌های هوش مصنوعی هستیم که بسیار هوشمندانه قادر هستند به تمام سؤالات افراد با دقت بسیار بالایی پاسخ دهند و این یکی از شگفتی‌های هوش مصنوعی مولد است. این مدل‌ها معمولاً با استفاده از شبکه‌های عصبی و یادگیری عمیق قادر هستند بیاموزند و از آموخته‌های خود برای پاسخ به سؤال کاربر استفاده کنند. با در نظر گرفت سرعت پیشرفت مدل‌های هوش مصنوعی مولد می‌توان انتظار داشت که این نوع مدل‌ها در آینده‌ای نه چندان دور جای بشر را در انجام برخی وظایف و کارها بگیرند و بتوانند به اندازه یک انسان هوشمندانه عمل کنند.