هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال ورود به دنیای پزشکی است و امروزه در بسیاری از اسکن‌ها و آزمایش‌های تشخیصی مانند معاینات چشم، سرطان سینه و بیماری‌های روده استفاده می‌شود. با این حال، پژوهشی جدید در لهستان زنگ خطر مهمی را به صدا درآورده است؛ پزشکان ممکن است در اثر استفاده مداوم از سیستم‌های هوش مصنوعی، دچار افت مهارت در تشخیص‌های بالینی شوند. در این تحقیق که در مجله Lancet Gastroenterology and Hepatology منتشر شده، پژوهشگران عملکرد پزشکان گوارش در انجام کولونوسکوپی با و بدون کمک هوش مصنوعی را بررسی کردند. نتایج نگران‌کننده بود: پزشکانی که مدتی با سیستم AI کار کرده بودند، وقتی این سیستم خاموش شد، 20 درصد ضعیف‌تر در تشخیص پولیپ‌ها عمل کردند.

این سیستم هوش مصنوعی به صورت بلادرنگ تصاویر ویدیویی داخل روده را تحلیل کرده و با کشیدن یک "کادر سبز"، نواحی مشکوک را مشخص می‌کند. اما طبق گفته دکتر مارسین رومانچیک، رهبر این مطالعه، پزشکان پس از مدتی به "جعبه سبز" وابسته شده‌اند و دیگر با دقت قبلی خود به تصاویر نگاه نمی‌کنند. به عنوان نمونه، نرخ تشخیص پولیپ‌ها توسط پزشکان، پیش از استفاده از AI، حدود 28.4 درصد بود. اما پس از مدتی کار با این فناوری، در نبود آن، این نرخ به 22.4 درصد کاهش یافت. این کاهش نشان‌دهنده نوعی وابستگی ناخودآگاه به سیستم هوش مصنوعی است که پژوهشگران آن را "اثر توری ایمنی" نامیده‌اند؛ یعنی فرد به کمک AI تکیه می‌کند و تمرکز کمتری بر تحلیل شخصی دارد.

در مقابل، برخی پژوهشگران مانند یوهان هولمن از دانشگاه منچستر، این نتایج را با دیده شک می‌نگرند. او معتقد است سه ماه زمان کوتاهی برای از دست دادن مهارت‌هایی است که پزشکان در طی 20 سال کسب کرده‌اند. همچنین، عوامل متعددی مثل سن بیماران یا تفاوت در نوع موارد می‌تواند در آمار اختلال ایجاد کرده باشد. با این حال، حتی اگر نتیجه قطعی نباشد، هشدار این پژوهش قابل تأمل است: استفاده بی‌برنامه از هوش مصنوعی در پزشکی می‌تواند مهارت‌های انسانی را تضعیف کند. رومانچیک تأکید می‌کند که او مخالف استفاده از AI نیست، بلکه معتقد است باید تحقیقات بیشتری درباره تأثیر آن بر عملکرد پزشکان انجام شود. هوش مصنوعی در پزشکی ابزار قدرتمندی است، اما اگر بدون آموزش صحیح و نظارت علمی استفاده شود، ممکن است به جای کمک، مانعی برای رشد و تداوم مهارت‌های انسانی شود.

منبع خبر: npr