شرکت OpenAI به‌تازگی از مدل هوش مصنوعی جدید خود به نام o3 رونمایی کرده است که به‌عنوان جانشین مدل قبلی، o1، معرفی می‌شود. این مدل با تمرکز بر بهبود قابلیت‌های استدلالی توسعه یافته و در انجام وظایف پیچیده مانند برنامه‌نویسی پیشرفته و حل مسائل ریاضی و علمی عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. مدل o3 با استفاده از روش «یادگیری تقویتی» آموزش دیده است تا پیش از تولید پاسخ، فرآیندی را که OpenAI آن را «زنجیره خصوصی تفکر» می‌نامد، طی کند. این رویکرد به مدل امکان می‌دهد تا با برنامه‌ریزی و استدلال گام‌به‌گام، مسائل را حل کند. یکی از ویژگی‌های برجسته o3، قابلیت تنظیم زمان استدلال است؛ به‌طوری‌که می‌توان آن را برای زمان‌های تفکر کوتاه، متوسط یا طولانی تنظیم کرد. هرچه مدل زمان بیشتری برای تفکر داشته باشد، نتایج بهتری ارائه می‌دهد.

در بنچمارک‌های مختلف، o3 عملکرد قابل‌توجهی داشته است. به‌عنوان مثال، در آزمون GPQA Diamond که شامل سؤالات زیست‌شناسی، فیزیک و شیمی در سطح تحصیلات تکمیلی است، به امتیاز ۸۷.۷ درصد دست یافته است. همچنین، در بنچمارک ریاضیات ۲۵.۲ درصد از مسائل را حل کرده است؛ درحالی‌که مدل‌های قبلی از ۲ درصد فراتر نرفته بودند. این نتایج نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر o3 در مقایسه با مدل‌های پیشین است.

OpenAI همچنین نسخه کوچک‌تری از این مدل به نام o3-mini را معرفی کرده است که برای وظایف خاص بهینه‌سازی شده است. این نسخه نیز از ویژگی زمان تفکر تطبیقی برخوردار است و می‌تواند با سرعت‌های پردازش پایین، متوسط و بالا عمل کند. انتظار می‌رود o3-mini تا اواخر ژانویه ۲۰۲۵ در دسترس عموم قرار گیرد و مدل کامل o3 نیز مدت کوتاهی پس از آن عرضه شود. این رونمایی در حالی صورت می‌گیرد که رقابت در حوزه هوش مصنوعی بین شرکت‌های بزرگ فناوری شدت گرفته است. به‌عنوان مثال، گوگل اخیراً مدل Gemini 2.0 Flash Thinking را معرفی کرده است که در حل مسائل پیچیده عملکرد قابل‌توجهی دارد. این رقابت نشان‌دهنده تلاش شرکت‌ها برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی با قابلیت‌های استدلالی پیشرفته است که می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف داشته باشد.

با این‌حال، یکی از چالش‌های پیش روی این مدل‌ها، نیاز به توان محاسباتی بالاست که می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد. به‌عنوان مثال، مدل o3 برای ارائه نتایج دقیق‌تر به زمان تفکر بیشتری نیاز دارد که این امر می‌تواند منجر به افزایش تأخیر در پاسخ‌دهی و هزینه‌های مرتبط با آن شود. این مسئله می‌تواند در پذیرش گسترده این مدل‌ها توسط کسب‌وکارها تأثیرگذار باشد. در مجموع، معرفی مدل o3 توسط OpenAI گامی مهم در توسعه هوش مصنوعی با قابلیت‌های استدلالی پیشرفته است که می‌تواند به بهبود عملکرد در وظایف پیچیده منجر شود. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند نیاز به توان محاسباتی بالا و هزینه‌های مرتبط با آن همچنان وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

منبع خبر: newscientist