با آغاز سال تحصیلی جدید، نگرانی‌ها درباره تأثیر هوش مصنوعی (AI) و مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) بر آموزش شدت گرفته است. از زمان ظهور ChatGPT در سال ۲۰۲۲، فناوری هوش مصنوعی به‌سرعت در حال تغییر جنبه‌های مختلف زندگی است؛ از صنعت گرفته تا سلامت، و حالا نوبت به آموزش رسیده است. دانشگاه‌های بزرگ مانند ایالتی اوهایو، فلوریدا و آریزونا به‌طور جدی AI را در برنامه‌های آموزشی خود گنجانده‌اند. آنها معتقدند که تمام مشاغل آینده به نوعی با AI درگیر خواهند بود. از سوی دیگر، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند مایکروسافت، OpenAI و Anthropic نیز سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای آموزش معلمان و معرفی AI به دانش‌آموزان انجام داده‌اند؛ به این امید که نسل آینده به مشتریان وفادار آن‌ها تبدیل شوند.

طرفداران این فناوری می‌گویند که هوش مصنوعی می‌تواند تفکر عمیق‌تری ایجاد کند، زمان را برای کارهای مهم‌تر آزاد سازد و حتی به عدالت اجتماعی و تصمیم‌گیری عادلانه کمک کند. اما تاریخ نشان داده است که وعده‌های یوتوپیایی فناوری همیشه به واقعیت نمی‌پیوندند. تجربه اینترنت، رسانه‌های اجتماعی و آموزش آنلاین در دوران کرونا مثال‌هایی از این موضوع هستند که با وجود مزایا، آسیب‌های جدی نیز به همراه داشته‌اند؛ از افت تحصیلی گرفته تا آسیب‌های روانی نوجوانان. مطالعات علمی اخیر نیز زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند. پژوهش‌هایی از MIT و دانشگاه‌های مایکروسافت-کارنگی ملون نشان می‌دهند که استفاده بیش‌ازحد از AI باعث کاهش فعالیت مغز، افت توانایی نگارش و تحلیل، و کاهش تفکر انتقادی می‌شود. به‌عبارت ساده‌تر، وقتی ذهن را با ابزار هوشمند جایگزین می‌کنیم، قدرت یادگیری و خلاقیت تحلیل می‌رود.

در دانشگاه‌ها نیز وضعیت نگران‌کننده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که استفاده از AI برای نوشتن مقالات و انجام تکالیف به امری رایج تبدیل شده و دیگر کمتر کسی به خواندن واقعی منابع یا تحلیل محتوا می‌پردازد. این روند باعث شده برخی اساتید احساس کنند که آموزش سنتی در حال فروپاشی است. در همین حال، دانشگاه‌های بزرگی مانند سیستم دانشگاهی ایالت کالیفرنیا (CSU) سرمایه‌گذاری‌های چند میلیون دلاری روی AI انجام داده‌اند، در حالی که به بودجه‌های آموزشی سنتی آسیب وارد شده است. چالش اصلی این است که در چنین شرایطی اساتید نمی‌توانند به‌راحتی استفاده از AI را ممنوع کنند، چرا که سیاست‌های بالادستی آن را تشویق می‌کند.

از طرفی، نرم‌افزارهای شناسایی محتوای تولیدشده توسط AI هنوز دقت لازم را ندارند و بسیاری از متون انسانی را نیز به‌اشتباه AI تشخیص می‌دهند. بنابراین ممنوعیت استفاده از AI در کلاس‌ها نه‌تنها دشوار، بلکه گاه غیرممکن است. در نهایت، هوش مصنوعی با همه مزایایش، تهدیدی جدی برای ماهیت آموزش به‌حساب می‌آید. اگر قرار باشد دانشجویان به‌جای یادگیری مهارت‌های اساسی مانند تحلیل، نگارش و استدلال، فقط به ابزارهای هوشمند متکی شوند، باید بپرسیم: آیا با این روند، آموزش معنای خود را از دست نمی‌دهد؟

منبع خبر: timesofsandiego