در هفته‌های اخیر جنجالی تازه پیرامون استفاده از هوش مصنوعی در یوتیوب شکل گرفته است. چندین یوتیوبر مشهور از جمله ریک بیاتو (Rick Beato) و رت شول (Rhett Shull) متوجه تغییرات عجیبی در ویدئوهای خود شدند؛ تغییراتی مانند صاف‌تر شدن پوست، واضح‌تر شدن چین لباس‌ها و حتی تغییر شکل گوش‌ها. این تغییرات بسیار ظریف هستند و اغلب تنها با مقایسه‌ی دقیق قابل مشاهده‌اند، اما به گفته سازندگان محتوا، باعث می‌شوند ویدئو حالتی مصنوعی و «هوش مصنوعی‌گونه» پیدا کند. بیاتو که بیش از پنج میلیون دنبال‌کننده دارد، ابتدا تصور می‌کرد توهم زده است. اما پس از بررسی دقیق‌تر متوجه شد ویدئوهایش بدون اطلاع او دستکاری شده‌اند. رت شول نیز با بررسی ویدئوهایش همین موضوع را کشف کرد و در ویدئویی اعتراضی اعلام کرد: «اگر می‌خواستم چنین افکت‌های اغراق‌شده‌ای اضافه کنم، خودم انجام می‌دادم. این کار می‌تواند اعتماد میان من و مخاطبانم را خدشه‌دار کند.»

پس از انتشار این انتقادات، یوتیوب سرانجام تأیید کرد که روی بخشی از ویدئوهای کوتاه (YouTube Shorts) آزمایشی با استفاده از یادگیری ماشینی انجام داده است. طبق گفته رنه ریچی (رئیس تیم تحریریه و ارتباط با سازندگان)، این تغییرات شامل حذف نویز، افزایش وضوح و بهبود کیفیت تصویر است؛ مشابه پردازشی که در گوشی‌های هوشمند هنگام فیلم‌برداری انجام می‌شود. او افزود که هدف یوتیوب، «بهبود تجربه کاربران» است. با این حال، این شرکت به پرسش‌ها درباره اینکه آیا کاربران می‌توانند این قابلیت را غیرفعال کنند، پاسخی نداد.

کارشناسان معتقدند این اقدام پرسش‌های مهمی درباره اعتماد به محتوای آنلاین ایجاد می‌کند. ساموئل وولی، استاد دانشگاه پیتسبورگ، می‌گوید: «تفاوت اصلی این است که در گوشی موبایل، کاربر می‌تواند انتخاب کند از این قابلیت‌ها استفاده کند یا نه. اما در اینجا، یک شرکت بزرگ بدون اطلاع تولیدکنندگان، محتوا را دستکاری کرده و به مخاطبان عرضه می‌کند.» او همچنین استفاده از اصطلاح «یادگیری ماشینی» به‌جای «هوش مصنوعی» را نوعی تلاش برای کم‌رنگ کردن حساسیت‌های موجود نسبت به فناوری می‌داند.

این اولین بار نیست که فناوری‌های هوش مصنوعی مرزهای واقعیت و تصویر را کمرنگ کرده‌اند. در سال ۲۰۲۳، سامسونگ به دلیل دستکاری عکس‌های ماه با هوش مصنوعی مورد انتقاد قرار گرفت. همچنین گوشی‌های پیکسل گوگل قابلیتی به نام Best Take دارند که با ترکیب چند عکس، بهترین حالت لبخند افراد را در یک تصویر بازسازی می‌کند؛ تصویری که در واقعیت هرگز وجود نداشته است. حتی نسل جدید گوشی‌های گوگل امکان بزرگنمایی ۱۰۰ برابری با کمک هوش مصنوعی را فراهم کرده‌اند.این روند پرسشی اساسی مطرح می‌کند: عکس و ویدئوها تا چه حد بازتاب واقعیت هستند؟ سال‌ها پیش، فتوشاپ و فیلترهای شبکه‌های اجتماعی همین بحث را ایجاد کردند. اما اکنون، با سرعت و قدرت بالای هوش مصنوعی، این نگرانی‌ها چندین برابر شده است.

به گفته جیل واکر رتبرگ، استاد مرکز روایت دیجیتال در نروژ: «در گذشته وقتی عکسی می‌دیدیم مطمئن بودیم چیزی در برابر دوربین وجود داشته است. اما امروز با الگوریتم‌ها و هوش مصنوعی، رابطه ما با واقعیت به چالش کشیده شده است.» این موضوع نه تنها برای یوتیوبرها، بلکه برای مخاطبان نیز اهمیت دارد. اگر کاربران بدانند که حتی بدون اطلاع سازندگان، ویدئوها توسط شرکت‌ها تغییر می‌کنند، اعتماد به محتوای آنلاین بیش از پیش از بین خواهد رفت.

منبع خبر: bbc