ایجاد ارتباط صوتی و گفتاری با ماشین‌های هوشمند همیشه یکی از خواستگاه‌های بشر امروزه بوده تا بتواند همانند یک انسان با یک ماشین و سیستم هوشمند به صورتی گفتاری تعامل کند. دستیارهای صوتی یکی دیگر از شگفتی‌هایی بود که به کمک علم هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی توانست پا به عرصه وجود بگذارد. امروز شاهد افزایش میزان استفاده از ابزارها و دستیارهای صوتی در امور روزمره زندگی بشر هستیم. دستیارهای صوتی موجود در تلفن‌های همراه، دستیارهای صوتی تعبیه شده در خانه‌های هوشمند و خودروها همه و همه نمونه‌هایی از این تکنولوژی هستند. اما دستیار صوتی چیست و چگونه کار می‌کند؟ به طور کلی و در تعریف خلاصه شده آن دستیارهای صوتی نرم‌افزار یا سیستم‌های هوشمندی هستند که می‌توانند از طریق صوت، دستورات و سؤالات کاربر را تشخیص داده و به آن‌ها پاسخ دهد. این نوع سیستم‌ها به کمک پردازش زبان طبیعی و یادگیری عمیق کار می‌کنند و وظیفه اصلی آنها ایجاد ارتباط صوتی با کاربر هست. در این مقاله قصد داریم بیشتر در مورد دستیارهای صوتی بحث کنیم و چگونگی کارکرد آنها را بررسی کنیم. در ادامه با آرتیجنسهمراه باشید.

دستیار صوتی چیست؟

دستیارهای صوتی به سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی اطلاق می‌شود که با کمک پردازش زبان طبیعی و الگوریتم‌های یادگیری عمیق قادر هستند دستورات و فرمان‌های کاربر را در قالب صوت دریافت کرده و پس از تجزیه و تحلیل و فهم آن پاسخ مناسب را در قالب صوت به کاربر ارائه دهد. دستیارهای صوتی برای ارائه خدمات نیاز به دسترسی به انبوه اطلاعات و سرویس‌های موجود در اینترنت دارند تا از این طریق بتوانند به سؤالات کاربران پاسخ دهند. کاربران می‌توانند با استفاده از این دستیارها در مورد شرایط آب و هوایی اطلاعات کسب کنند، موسیقی پخش کنند، لوازم برقی خانه خود را کنترل کنند و در انجام کارهای روزمره خود از آنها مشهورت بگیرند. دستیارهای صوتی متعددی مثل Google Assistant و Microsoft Cortana به صورت نرم افزاری در گوشی‌های تلفن همراه و دستیارهای صوتی مثل Amazon Alexa به صورت سخت افزاری در دسترس عموم قرار دارد و افراد می‌توانند به صورت رایگان و فقط با اتصال به اینترنت از سرویس‌های این دستیارهای صوتی استفاده کنند. 

دستیارهای صوتی چگونه کار می‌کنند؟

دستیارهای صوتی به کمک زیر شاخه پردازش زبان طبیعی از علم هوش مصنوعی و با کمک الگوریتم‌های پیچیده یادگیری عمیق کار می‌کنند. به طور کلی کارکرد دستیارهای صوتی را می‌تواند در موارد زیر خلاصه کرد:

ضبط و تشخیص صدا:

اولین مرحله از مراحل کارکرد دستیارهای صوتی دریافت صوت و گفتار کاربر و پردازش و تجزیه و تحلیل آن و استخراج ویژگی‌های آن است. 

پردازش زبان طبیعی:

در این مرحله با استفاده از پردازش زبان طبیعی جملات و کلمات موجود در گفتار کاربر هم از نظر معنایی و از نظر گرامری تجزیه و تحلیل می‌شود و کلمات و جملات مهم و مفید برای تشخیص نیاز کاربر از آنها استخراج می‌شود.

درک نیاز کاربر:

یکی از مهم‌ترین مراحل در مراحل کاری دستیارهای صوتی تشخیص نیاز کاربر است. برای این منظور اطلاعات مرتبط با درخواست کاربر از طریق پایگاه داده و سرویس‌های آنلاین جستجو می‌شود.

پردازش داده‌ها و تفسیر:

دستیار صوتی پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز آنها را پردازش کرده و تلاش می‌کند با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق بهترین پاسخ و یا عملکرد را بر اساس درخواست کاربر ارائه دهد.

ارائه پاسخ:

در این مرحله پاسخ مناسب برای درخواست کاربر به صورت صوتی داده می‌شود که می‌تواند در قالب پاسخ سؤالات درخواست شده، راهنمایی، توصیه و یا اقدام خاصی باشد.

ارتباط با سرویس‌های آنلاین:

برای انجام برخی از کارها مانند بخش موسیقی، ارسال ایمیل و یا جستجوی وب ممکن است دستیار صوتی نیاز به ارتباط گیری با برخی سرویس‌های آنلاین مرتبط را داشته باشد.

کاربرد دستیارهای صوتی:

امروزه در زندگی روزمره بشر دستیارهای صوتی کاربردهای گسترده‌ای دارند و رفته‌رفته هم به گستردگی آن اضافه می‌شود. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

جستجوی اطلاعات:

دستیارهای صوتی می‌توانند در کسری از ثانیه به انبوهی از اطلاعات موجود در وب دسترسی پیدا کرده و اطلاعات مورد نظر شما را از میان آنها استخراج کرده و در اختیار شما قرار دهد.

کنترل دستگاه‌ها:

به کمک دستیارهای صوتی در خانه‌های هوشمند شما قادر خواهید بود دستگاه‌های مختلف خانه را با صوت خود کنترل کنید. برای مثال می‌توانید به کمک دستیارهای صوتی تلویزیون و یا چراغ‌های خانه خود را روشن و یا خاموش کنید، موسیقی پخش کنید و بسیاری از تنظیمات دیگر خانه هوشمند خود را کنترل کنید.

پاسخ به سؤالات:

یکی از کاربردهای مهم دستیارهای صوتی در زندگی روزمره افراد، استفاده از آنها برای پاسخ به برخی سؤالات عمومی مثل شرایط آب و هوایی، پاسخ سؤالات علمی، مسیریابی، اطلاعات ورزشی و غیره است.

ارتباط و ارسال پیامک و ایمیل:

دستیار صوتی می‌تواند به شما در ارسال پیامک و ایمیل کمک کند. شما می‌توانید با مشخص کردن متن پیام و نام شخص تحویل گیرنده به صورت صوتی اقدام به ارسال پیامک یا ایمیل کنید.

تنظیم یادآوری و برنامه ریزی:

دستیارهای صوتی به شما کمک می‌کنند تا اتفاقات و رویدادهای مهم روزمره خود را فراموش نکنید. شما می‌توانید از دستیارهای صوتی خود بخواهید که در زمان و روز مشخص رویداد مشخصی را به شما یادآوری کنند و یا شما را در ساعت معینی از خواب بیدار کنند.

سرگرمی و تفریح:

پخش موسیقی، انجام بازی‌های مختلف، پادکست، داستان و شوخی‌ها و جوک‌ها هم بخشی از کاربردهای دستیارهای صوتی برای سرگرمی و تفریح  می‌باشد.

مزایای دستیارهای صوتی:

از میان مزایا بی‌شماری که دستیارهای صوتی در زندگی‌مان دارند در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

سهولت در استفاده:

شما به راحتی ارتباط کلامی و گفتاری با یک انسان می‌توانید با دستیار صوتی خود وارد تعامل شده و درخواست‌ها و سؤالات خود را به صورت صوتی از او درخواست کنید. این به ویژه برای افرادی که دچار معلولیت‌های جسمی هستند بسیار مهم است.

سرعت بالا:

شما برای ایجاد ارتباط با دستیار صوتی خود نیاز به تایپ متن خاص و یا مراجعه به منوی خاصی را ندارید و فقط کافی است به صورت صوتی سؤال خود را بپرسید. 

همیشه در دسترس:

شما به راحتی همراه داشتن یک تلفن همراه می‌توانید به دستیار صوتی خود دسترسی داشته باشید. در این صورت شما می‌توانید در هر مکان و زمانی از سرویس‌ها و خدمات دستیارهای صوتی استفاده کنید.

معایب دستگاه‌های صوتی:

عدم درک درست:

باید قبول کرد که دستیارهای صوتی خیلی هم کامل نیستند و هنوز راه دور و درازی برای کامل شدن در پیش دارند و ممکن است درک آنها از گفتار کاربر و یا پاسخ‌هایی که ارائه می‌دهند با درصدی از خطا همراه باشد.

نیاز به اتصال به انترنت:

یکی از بزرگ‌ترین معایب دستیارهای صوتی را شاید بتوان وابستگی آن به اینترنت در نظر گرفت. بدون دسترسی به اینترنت عملاً امکان استفاده از سرویس‌ها و خدمات دستیارهای صوتی ممکن نخواهد بود.

وابستگی به فناوری:

دستیارهای صوتی برای ارائه خدمات نیازمند دسترسی به برخی از سرویس‌های آنلاین هستند که این سرویس‌ها ممکن است در برخی از کشورها به خصوص ایران در دسترس نباش. عدم دسترسی به این سرویس‌ها برابر است با عدم کارایی دستیارهای صوتی.

نتیجه گیری:

دستیارهای صوتی می‌توانند تحولات بزرگی را در استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی ایجاد کنند. با پیشرفت‌های چشمگیری که در سال‌های اخیر در زمینه دستیارهای صوتی اتفاق افتاده، استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی و هوشمند را برای بشر بیش از بیش آسان‌تر کرده. افرادی را در نظر بگیرید که به‌خاطرداشتن معلولیت‌های جسمانی قادر به استفاده از دستگاه تکنولوژیکی مثل گوشی تلفن همراه و یا تبلت نبودند. این افراد امروز می‌توانند از طریق گفت و گوی عادی با گوشی و دستیار صوتی خود بسیاری از امور روزانه خود را انجام دهد و معلولیت جسمی آنها محدودیتی برای استفاده از تکنولوژی برای آنها ایجاد نکند. در کنار تمام مزیت‌های استفاده از دستیارهای صوتی، باید در نظر داشت که این تکنولوژی پتانسیل زیادی برای پیشرفت و ترقی دارد و باید تلاش شود تا ایرادات و معایبی که متوجه آن است برطرف شود تا بتوان با اعتماد بیشتری از این دستگاه‌های هوشمند صوتی استفاده کرد.